اهمیت معماری و جانمایی در صنعت هتلداری

اهمیت معماری و جانمایی در صنعت هتلداری

شاید به عنوان یک هتلدار یا یک متخصص فعال در صنعت هتلی، بارها از افراد مختلف شنیده باشید که هتل شما را به دلیل کیفیت خدمات آن و یا زیبایی ساخت و بنا و معماری، یا موقعیت جغرافیایی مناسب و دسترسی به مکان های مورد نظر انتخاب کرده باشند. یا در طول تجربه کاری خودتان به موارد و چالش ها و مشکلاتی برخورد کرده باشید که ناشی از معماری اولیه و کاستی های طراحی هتل در هنگام ساخت و تجهیز آن بوده است. در این مقاله ما در مرحله اول به اهمیت این موارد پرداختیم، و در مقالات بعدی سعی داریم تا راه حل هایی ارائه و اشکلات و چالش های ساخت و جانمایی را بررسی کنیم.

به راستی در صنعت گردشگری چه عاملی بیش از همه برای انتخاب هتل مؤثر است؟ به هنگام ساخت و راه اندازی یک هتل چه عواملی را باید در نظر بگیریم؟ چه ایرادات و اشکالاتی ممکن است در زمان ساخت یک هتل در نظر گرفته نشود اما بعد ها و پس از بهره برداری باعث بروز ایرادات و هزینه اضافی برای مالکان در هتل و مراکز اقامتی شود؟

قبل از پرداختن به این موارد، به طور خلاصه نگاهی به جایگاه صنعت گردشگری در جامعه و اقتصاد امروز خواهیم داشت.

 صنعت گردشگری و توریسم به یکی از مهمترین چرخه های اقتصادی کشورها جهت درآمدزایی و تولید ثروت تبدیل شده است. این صنعت ترکیبی از زیرساخت ها و فعالیت های مختلف است که هتل ها و مراکز اقامتی، از مهمترین موارد آن می باشد.

بر اساس آمارها، به طور میانگین حدود 10 درصد درآمد ناخالص جهان، مختص صنعت گردشگری است. صنعت گردشگری ایران نیز به نسبت سال های گذشته رشد قابل توجهی داشته و توجه دولت به این بخش اقتصادی حکایت از آن دارد که حوزه ای تاثیر گذار بر اقتصاد کشور می باشد. و همینطور در ایجاد اشتغال و کارآفرینی نیز بسیار موثر بوده و منجر به ایجاد شغل و درآمد برای مردم در مناطق گردشگری و پر جاذبه شده است. در بسیاری از کشور ها تنها راه درآمد زایی دولت همین صنعت است و کمبود منابع مالی خود را از محل گردشگری پوشش می دهند.

از آنجایی که صنعت هتلداری، بخش اعظم این حوزه را تشکیل می دهد، دولت ها نیز توجه ویژه ای به آن داشته و در راستای جلب سرمایه گذاران بیشتر و جذب گردشگران و ایجاد فرصت های شغلی، به مراتب بهای بیشتری به آن می دهند.

در ابتدا قصد داریم تعریفی از هتل ارائه دهیم. هتل یک واژه فرانسوی است و پیشینه آن به انقلاب صنعتی اروپا بر می گردد. یک مجتمع خدماتی است که مسافران و گردشگران با توجه به هزینه های مد نظر خود و همینطور دلایل سفرشان، آن را برای اقامت انتخاب می کنند. بنابراین باید بتوانند ابتدایی ترین نیازهای گردشگران را پاسخگو باشند.

 بسته به درجه یا ستاره هتل، سطح کیفیت و کمیت امکانات و خدمات در آن ها تغییر می کند. در این بین با توجه به تفاوتی که در ارائه خدمات وجود دارد، قیمت ها نیز متفاوتند. به موازات خدمات با کیفیت تر در هتل ها، نیروی انسانی آموزش دیده و مجرب تری هم در این سطح از هتل ها مشغول به فعالیتند.

تا به امروز در تاریخچه صنعت هتلداری و ساخت و ساز آن در ایران، استاندارد های بین المللی آن چنان که باید رعایت نمی شد، اما در هتل هایی که جدید در کشور ساخته می شوند، این استانداردها تا حدودی رعایت می شوند. این موارد از زمان احداث و ساخت و معماری هتل شروع می شوند و تا جذب نیروهای متخصص در هتل و پذیرایی از مهمانان ادامه می یابد.

جانمایی و زیرساخت هتل ها

مهمانان به دلایل مختلف هتل را برای اقامت انتخاب می کنند. این موارد می تواند قیمت مناسب هتل، کیفیت مناسب خدمات ارائه شده، تجربه خوب مشتری از هتل، یا دسترسی نزدیک هتل به مکان های مورد نظر مهمان باشد. یکی از مهمترین مواردی که باعث می شود تا مهمانان هتلی را برای اقامت انتخاب کنند، محل آن است. در مطالعات اولیه در تاسیس هتل،  فرآیند جانمایی آن بسیار اهمیت دارد.

بنابراین از همان ابتدای تصمیم گیری برای ساخت یک هتل، پاسخ به سوالات زیر ضروریست:

هتل در کدام بخش شهر باشد؟ بهتر است نزدیک به مراکز خرید باشد یا نزدیک به مرکز شهر؟ یا نزدیک به مراکز حکومتی و سیاسی؟ یا ترجیح میدهیم نزدیک به نقاط تفریحی خارج یا اطراف شهر باشد؟

با توجه به اینکه شهر یا منطقه مورد نظر بیشتر کدام نوع گردشگر را می پذیرد، می تواند بر انتخاب محل ساخت هتل تاثیر گذار باشد. برای مثال شهر های مذهبی، گردشگرانی دارد که به منظور زیارت به آن شهر سفر می کنند. به همین منظور مراکز اقامتی و هتل هایی بیشتر مورد توجه قرار می گیرند که در نزدیکی محل مذهبی مورد نظر باشند. در شهرهای صنعتی و بزرگ که گردشگران معمولا برای کارهای اداری و یا موارد درمانی سفر می کنند، نزدیکی به مرکز شهر، مناطق اداری و یا بیمارستان ها و مراکز درمانی جزو موارد مهم در انتخاب هتل است. بر همین اساس در شهرهای تاریخی توریستی نیز نزدیکی هتل به بخش های تاریخی شهر، جزو مهمترین عوامل انتخاب آن است.

هر یک از موارد فوق، تا حد زیادی تعیین کننده طیف مهمانانی خواهد بود که در آینده آن هتل را انتخاب می کنند. بطور مثال بیشتر مهمانان هتل دیزین، ورزشکاران مخصوصا ورزشکاران زمستانی هستند. البته همانگونه که اشاره شد، این مسئله مطلق نیست و به طور نسبی در جانمایی محل احداث هتل معمولا در نظر گرفته می شود.

معماری اولیه هتل و ضوابط و استانداردهای آن

با لحاظ هدفی که در بالا به آن اشاره کردیم، معماری و طراحی اولیه، خود می تواند تابعی از جانمایی باشد. جانمایی هتل حتی بر روی نحوه ساخت و معماری آن هم تاثیر می گذارد.

برای مثال می توانیم به شهر های قدیمی و یا سنتی مانند کاشان اشاره کنیم که بسیاری از هتل ها و مراکز اقامتی آن، همان خانه های سنتی با طراحی قدیمی و بومی هستند که به هتل تبدیل شدند. به واسطه قدمت و جذابیت گردشگری شهر، هتل ها هم بافت سنتی خود را حفظ نمودند تا جذابیتی دو چندان برای مهمانان و گردشگران ایجاد کنند. نکته قابل توجه این است که در بسیاری از موارد، بنا و معماری هتل، خود جذابیتی برای گردشگران ایجاد میکند و عاملی برای ورود گردشگر به هتل است. نمونه بارز این مثال می تواند هتل عباسی اصفهان باشد که در گذشته کاروانسرایی سنتی بود و حتی در مرمت و بازسازی های آن نیز، بافت سنتی و قدیمی آن دست نخورده باقی مانده و همین موضوع تبدیل به جذابیتی برای ورود و اقامت گردشگر مخصوصا گردشگران خارجی شد.

در طراحی های نوین هم می توانیم به معماری هتل الماس قو در ایران اشاره کنیم که از نمای بالا شبیه به کشتی است،یا هتل برج العرب در دوبی که بصورت بادبان طراحی شده است.کاملا مشخص است که در این طراحی ها، موقعیت جغرافیایی و ساحلی هتل عاملی تاثیر گذار در طراحی آن ها بوده است.

طرح اولیه هتل فارغ از معماری آن، باید تابع استانداردهای به روز و بین المللی باشد. نفوذ تکنولوژی های جدید باعث ایجاد تغییرات اساسی در طرح های آتی هتل ها خواهد شد.

طراحی هتل باید به گونه ای باشد که علاوه بر اینکه برای مهمانان جذابیت دارد، ملاحضات اقتصادی هم در نظر گرفته شود. مبحث هزینه ساخت هتل، جزو موارد مهمی است که از همان ابتدای فعالیت و ساخت هتل با آن همراه است و باید به آن توجه ویژه ای شود. استفاده مفید از حداکثر فضاها، جانمایی مناسب بخش های مختلف هتل و ایجاد ارتباط لازم بین بخش های مرتبط، یکی از موارد مهمی است که هزینه های یک هتل را می تواند تا حد قابل ملاحظه ای کاهش داده و تعاملات درون سیستمی را روان تر کند.

جانمایی رستوران ها، آشپزخانه ها، انبارها، تاسیسات سرمایشی و گرمایشی و برقی، اتاق سرور و مرکز مانیتورینگ که تحت عنوان اتاق کنترل شناخته می شود و.... تماما مباحثی است که اگر در بدو طراحی بر اساس استانداردها انجام نشود هتل را در آینده کاری خود دچار بحران های بسیاری می کنند. ما در مقاله بعدی سعی داریم تا بطور مفصل به تمامی این موارد بپردازیم.

به همین منظور، ضوابط و استاندارد هایی وجود دارد که هر هتل موظف است از زمان ساخت تا زمان تجهیز هتل و استخدام نیروی انسانی و حتی در حین فعالیت، آن ها را رعایت کند. بر اساس همین استانداردها، ارزیابی از هتل ها در 5 مرحله به ترتیب زیر صورت می گیرد:

۱-      امور ساختمانی، تاسیساتی هتل و متعلقات آن

۲-      امور خدمات و تجهیزات هتلی

۳-      امور ایمنی، بهداشت و پایداری

۴-      امور اغذیه و نوشابه (F&B)

۵-      امور مدیریت، نیروی انسانی و آموزش

در ارزیابی امتیازات، در مجموع امتیازات داده شده می بایست نسبت زیر رعایت گردد.

الف) امور ساختمانی و تاسیساتی و موارد مربوط به آن ۳۰% از کل امتیازات

ب) امور مربوط به نوع و سطح سرویس و خدمات و تجهیزات و موارد مربوط به آن ۵۰% از کل امتیازات

ج) امور مربوط به مدیریت، نیروی انسانی و آموزش۲۰% از کل امتیازات

توضیحات بیشتر را می توانید از اینجا دنبال کنید.

بنابراین وظیفه مشاورین طراحی و سازه است تا به روزترین استانداردها را برای طراحی اولیه هتل انتخاب نمایند.

در مقاله بعدی سعی می کنیم تا به تفصیل، به نکات کمتر توجه شده در طراحی داخلی هتل و جانمایی هر یک از بخش های آن به طور تخصصی و بر اساس ضوابط و استانداردها بپردازیم.

اگر این مقاله برای شما مفید بود، آن را با دوستانتان به اشتراک بگذارید.